Perfectionisme: herken jij je in 1 van deze types?

Als je geen last hebt van perfectionisme, super, houden zo! Want de voordelen van perfectionistisch zijn wegen echt niet op tegen de nadelen ervan. En toch wordt er vaak geroepen: “Ik ben een perfectionist” wanneer we naar onze zwakke kanten gevraagd worden. Want dat klinkt dan toch nog lekker positief. Dat je een harde werker bent en alleen maar perfectie en goed werk nastreeft.

Het is natuurlijk een goede eigenschap wanneer je je voor iets inzet en er het beste van wil maken, maar het moet niet ten koste gaan van jezelf of je in de weg gaan zitten bij de dingen die je doet. En je maakt je er ook niet populair mee als je alleen maar perfectie van anderen verwacht. 😅

Als je dit nog aan het lezen bent, dan weet je waarschijnlijk van jezelf dat je last hebt van perfectionisme. Voor mij is het ook zeker een terugkerend en herkenbaar iets. Een blijvend aandachtspuntje. En waar ik “last” van heb, dat ga ik altijd onderzoeken om er beter mee om te kunnen gaan, dus voilà een blog erover.

Ik neem je mee in wat perfectionisme is, welke types er zijn, de voor- en de nadelen en natuurlijk ook wat je eraan kunt doen om er minder last van te hebben en vooral de voordelen van perfectionisme over te houden.

Wat is perfectionisme

Wat is perfectionisme nu precies? In het woordenboek staat: Het streven naar een perfecte uitvoering van het werk of een taak. En ook: Het stellen van (te) hoge eisen aan jezelf of aan anderen. Je legt de lat voor jezelf veel te hoog. Wat je vindt dat je moet bereiken is vaak niet haalbaar en ook niet realistisch.

Het kan te maken hebben met een gebrek aan zelfvertrouwen dat je wil compenseren door alles maar zo goed mogelijk te doen. Door heel productief te zijn en veel te presteren neemt je gevoel van eigenwaarde toe. En dat is gevaarlijk, want wat als er iets misgaat? Ben jij dan niks meer waard?!

Het kan ook een manier zijn om om te gaan met nare emoties. Vaak al vanuit je jeugd. Je hebt jezelf dan aangeleerd dat je met perfect gedrag voor anderen een stuk last weg kan nemen. Want ze hoeven zich niet óók nog eens zorgen te maken over jou als je alles maar perfect doet. (Denk je!)

En het geeft je bij moeilijke emoties en situaties een gevoel van controle. Door maar heel druk te zijn met dingen, kun je je emoties even wegdrukken. En dat wat jij doet, dat kun je helemaal zelf bepalen. Als je het dan ook nog perfect doet, dan is dat nóg beter. (Nogmaals, denk je!)

Welke types zijn er

Er wordt onderscheid gemaakt in 2 types: aangepast (adaptief) en niet-aangepast (maladaptief) perfectionisme.

Aangepast perfectionisme (excellence-seeking)

Als je een aangepast perfectionist bent, dan wil je graag de top bereiken en zet je je zinnen op uitmuntendheid. (zo’n mooi woord vind ik dat 😁) Je verwacht zélf veel van jezelf, maar je bent er niet ondersteboven van als het niet lukt. Je gebruikt je perfectionisme vooral positief. (Denk bijvoorbeeld aan topsporters, chirurgen en topadvocaten.) Je kan nog goed bijsturen als je merkt dat je aanpak niet werkt en je kunt genieten van je successen.

Niet-aangepast perfectionisme (failure-avoiding)

Bij niet-aangepast perfectionisme zit je gedrag je vooral in de weg. Je denkt dat anderen (ook) heel veel van je verwachten en je bent bang om fouten te maken. Je ziet fouten niet als leermomenten, maar als onkunde en niet goed genoeg zijn. Ook kun je het altijd willen streven naar perfectie moeilijk loslaten: je ziet altijd wel iets wat beter had gekund. En daardoor ben je niet snel tevreden over de successen die je wél haalt.

Deze vorm van perfectionisme zorgt voor de meeste stress en andere nadelen.

Voor- en nadelen

Wat zijn nu de voor- en nadelen van perfectionisme? Hieronder een zo compleet mogelijk lijstje.

Wat kun je er aan doen

Het is wel duidelijk, de voordelen wegen echt niet op tegen de nadelen. Maar wat kun je er nu aan doen om alleen de positieve kanten van perfectionisme te gebruiken?

Stel realische verwachtingen voor jezelf

Behandel de verwachtingen die je van jezelf hebt niet als feiten, maar als mogelijke ideeën. Want ideeën zijn nog te checken en aan te passen.

Je denkt misschien dat anderen hele hoge verwachtingen van je hebben, maar is dit ook zo? Daar kom je alleen achter door het te vragen. Klinkt heel eng misschien, maar het kan je een hoop opleveren. Waarschijnlijk is hun verwachting van jou niet hetzelfde als jij denkt. Dat geeft veel rust en duidelijkheid, want je weet hoeveel genoeg is en je kan de rest dus lekker laten gaan.

Door de ogen van een ander

Nu we het toch over anderen hebben. Bekijk jezelf eens door de ogen van een ander. Wat zou diegene tegen je zeggen? Waarschijnlijk veel bemoedigende woorden over dat je best doen goed genoeg is, dat je goed voor jezelf moet zorgen en je helemaal goed bent zoals je bent of je nu iets perfect doet of niet. Schrijf dit eens op en lees het af en toe door.

En andersom: wees net zo geduldig, bemoedigend en positief tegen jezelf als je zelf tegen een vriendin, collega, partner of je kind zou zijn. Het is zo makkelijk om dat negatieve stemmetje in je hoofd z’n gang te laten gaan, maar wat je nodig hebt is steun. Dus hierbij: negatief stemmetje, You’re Fired!

Kies waar je je focus op wilt leggen

Je kan niet álles voor de volle 100% doen. Maar daar willen perfectionisten nog wel eens aan voorbijgaan. (yep, guilty 🙈) Daarom is het belangrijk om te weten wat voor jou prioriteit heeft. Wat vind je het allerbelangrijkste en waar wil je de meeste energie aan besteden? Als je dit op een rijtje heb, kun je de andere dingen makkelijker loslaten en mogen die “minder perfect” zijn.

Doe bewust iets niet perfect

De lastigste als laatste: doe eens iets bewust niet (in jouw ogen) perfect en kijk wat er gebeurt. Als je bijvoorbeeld altijd gewend bent om iets 3 keer te controleren voordat je het verstuurt, verstuur het zonder controle. Of start met een challenge voor jezelf. Bijvoorbeeld elke dag een foto op Instagram plaatsen of iets anders maken en delen. Doordat je een deadline voor jezelf creëert hou je geen tijd over om je te fixeren op iets.

Door iets gewoon heel vaak (niet perfect) te doen, leer je veel en je wordt er uiteindelijk beter van. Want je maakt misschien wel eens een foutje of het is niet 100 % zoals je wil, maar je kan op die manier wel feedback krijgen, waardoor je leert en alleen maar beter kan worden.

Bewijs jezelf dat imperfectie geen ramp is en gun jezelf de tijd en de energie die je daardoor overhoudt! Als jij last hebt van perfectionisme: wat is de eerste stap die je gaat nemen om het makkelijk voor jezelf te maken? Ik zou het leuk vinden als je het me hieronder of via de mail laat weten.

Fijne dag!
Groetjes Evelien